ULU CAMÄ°Ä° ÅžANLIURFA

Cami, ÅŸehir merkezinde Divanyolu Caddesinde yer alır. Yapım tarihi belirlenemeyen, "Kızıl Kilise" olarak adlandırılan, eski bir kilisenin yerine inÅŸa edilmiÅŸtir. Eski yapıya ait avlu duvarları, sütunlar, sütun baÅŸlıkları ve çan kulesi halen mevcuttur.

Caminin inÅŸa kitabesi bulunmamaktadır. Bu yüzden kim tarafından ve ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinmemektedir. 1170-1175 yıllarında Zengiler tarafından yaptırıldığı tahmin edilmektedir. Kitabelere göre Ulu Camii; 1684, 1779, 1780 ve 1870 tarihlerinde onarım görmüÅŸtür.

Mihraba paralel üç sahından(bölümden) oluÅŸmaktadır. Bunun dışında mihrab önünde bir de kubbe yer alır. Harim kısmında(ana ibadet alanı-iç kısım) dört giriÅŸ kapısı yer alır. Son cemaat yeri de dâhil olmak üzere yapıda, üst örtü olarak, tonoz kullanılmıştır. Urfa Ulu Camii plan olarak, Halep Hükümdarı Nureddin Mahmud Zengi tarafından tamir ettirilip bugünkü ÅŸeklini alan Halep Ulu Camii’ne benzemektedir. Bu nedenle Urfa Ulu Camii'nin de aynı dönemde yaptırıldığı tahmin edilmektedir. Ä°slam fetihlerinden sonra, sütunlarda kullanılan kırmızı mermerler ve kilise ile iliÅŸkisinden dolayı “Mescid ül- Hamra (Kırmızı mescit)” olarak isimlendirilmiÅŸtir. Payeler üzerine oturan ve her biri çapraz to­nozlarla örülü on dört sivri kemerle avluya açılan cemaat yeri Anadolu'da ilk kez Urfa Ulu Camii'nde bulunmaktadır.

Caminin harim kısmında bir kuyu yer alır. Halk arasındaki bir inanışa göre Hz. Ä°sa’nın, Kral Abgar’a, Havarisi Thomas’la gönderdiÄŸi mendil bu kuyuya düÅŸmüÅŸtür. Bu nedenle camiinin içindeki kuyunun suyu, ÅŸifalı olarak kabul edilir.

Minareye, Cumhuriyet döneminde bir saat eklenerek saat kulesine dönüÅŸtürülmüÅŸtür. Minare, aynı zamanda ÅŸehrin ilk ve tek saat kulesi görevini de görmektedir.

Kızıl Kiliseye ait kalın duvarlarla çevrili camii avlusunun kuzeybatı kesimi mezarlıktır. Bu mezarlıktaki türbede, 1823 yılında vefat eden, Halidi Tarikatı’nın kurucusu Mevlana Halid Ziyâeddin Hazretleri'nin küçük oÄŸlu Åžehabeddin Ahmet’in mezarı bulunmaktadır. Türbe,  yakın zamanda ÅžURKAV tarafından restore edilmiÅŸtir.

camiidinikitabelermimariyynamazcemaateskitarihi360vrsanalturviar turkeyvideovirtualtourturkeymekan360mekan