ST. HELEN KÄ°LÄ°SESÄ° ( SANTA ALINA) KARÅžIYAKA Ä°ZMÄ°R

BulunduÄŸu Semt: Karşıyaka Cemaat Sayısı: 130 kiÅŸi Saat Kulesi’nin de mimarı olan Raymond Pere tarafından 1890 yılında kumtaşı kullanılarak inÅŸa edilmiÅŸtir. Esas olarak 1914-1918 yılları arasında kullanılmıştır. Sütunlu iki dizin üzerinde yükselen, ortada bir büyük galeri ve yanlarda iki küçük galerinin oluÅŸturduÄŸu bazilikal plan esas alınmıştır. Gotik üslup benimsenmiÅŸtir. Kapının önünde sahanlık giriÅŸi vurgulamaktadır ve sahanlığın üzerinde bulunan silmelere aynı zamanda Bodrum Kalesi’nde ve Milas Beçin Kalesi’nde bulunan Gazi Medresesi’nde rastlanmaktadır. Mimariyi vurgulayan çapraz tonozlarla örtülen bir çatı sistemine sahiptir. Mihrapta bulunan kürsü Carrara (Ä°talya) mermerinden, sütunlar ve sütun baÅŸlıkları Marmara mermerinden yapılmıştır. Kilisenin içinde saÄŸ tarafta kentin ilk din ÅŸehidi olan Aziz Polycarpos’un bir heykeli vardır. Erken Bizans döneminden kadınlar için ayrılmış olan bölümde ÅŸuanda bir org bulunmaktadır. Santa Alina kimdir? Ä°sa’nın yaÅŸayıp yaÅŸamadığı konusunda ciddi ÅŸüpheler bulunduÄŸu için çeÅŸitli kiÅŸiler Ä°sa’nn yaÅŸadığını ispat etmek üzere bazı faaliyetlerde bulunmuÅŸlardır. Bu kiÅŸilerden biri de DoÄŸu Roma Ä°mparatoru Büyük Konstantin’in annesi olan Helena’dır. (Latince Alina) Helena, Ä°sa’nın çarmıha gerildiÄŸi haçın bir bölümünü ve çivisini kutsal emanet olarak Ä°stanbul’a getirtir ve dolayısıyla azize mertebesine yükseltilir ve adına bir kilise inÅŸa edilir. Cunda Adası’nda bulunan Thaksiyates Kilisesinde de (BaÅŸ Melekler Kilisesi) Konstantin ve annesi Helena’nın freskleri görülmektedir. Hıristiyan inancına göre mihrapta dokunulmazlık alanı vardır. 330 yıllarında Konstan’in annesi Helena ile baÅŸlayan Ä°sa’nın yaÅŸamış olduÄŸunu kanıtlar çabalar 6. yüzyılda Ä°mparator Jüstinyen tarafından da devam ettirilmiÅŸtir. Ä°mparator Jüstinyen tarafından aziz ve azizlerin mezarları üzerine kiliseler yaptırılmıştır. Söz konusu durumun en güzel örneÄŸi ise Efes’te bulunan Saint Jean Bazilikasıdır. Ä°mparator Jüstinyen inÅŸa ettirdiÄŸi ve onarttığı kiliselerde kutsallığı daha da arttırmıştır ve onun döneminden devam eden katı bir kutsallık anlayışı ile tüm kiliselerde kutsal emanet (rölikler) bulundurma zorunluluÄŸu getirilmiÅŸtir. Bu zorunluluÄŸun en çok yerine getirildiÄŸi ülke Ä°talya’dır. Kiliselerde genellikle uzun koridorumsu bir alan bulunması haçın gövdesine, binanın planda yana doÄŸru uzatılarak haçın yan kolların oluÅŸturmasına iÅŸaret eder. Binanın haç ÅŸekline benzetilmesi gerek Roma mimarisinde, gerek zaman içinde geliÅŸen baÅŸka mimari örneklerinde olsun, hissedilmektedir. Süryani kiliselerinde binanın yapısının haça benzetilmesi daha vurguludur. ÖrneÄŸin kilise kürsülerinin yanda bulunan iki uzun açıklık haçın kollarıdır. Bu kollar ellerin açık olarak kulakların arkaya götürülmesi, Ä°slamiyet inancında da vardır ki bu duruÅŸ “Tanrı’nın Hizmetindeyim” anlamına gelir. Bu sebeple kilisenin oturma düzeninin bulunduÄŸu, yani cemaatin ibadet ettiÄŸi yer Tanrı’nın vücudunu temsil etmektedir. (Uzun, koridorumsu bölüm). Kollarının uzandığı yerler ise haçın üst kısmını temsil eder ki bunlar mihrabın arkasında bulunan yan bölmelerdir. Bu bölmelere “pastaforium” yani “hizmetkarlar bölümü” adı verilir. DiÄŸer bir deyiÅŸle, Tanrı’nın kolları hizmetkarlarıdır. SüryaniliÄŸe göre Ä°sa’nın yüzü ise mihrabı temsil eder. Eski bir efsaneye göre, Urfa’da bir kral mendile yüzünü sildiÄŸinde Ä°sa’nın yüzü bu mendilde belirmiÅŸtir. Bu yüzden Süryani kiliselerinde mihrabın arkası kumaÅŸ ile kaplıdır. Bu olaya “Mandilion Hadisesi” denir ki günümüzde kullandığımız “mendil” kelimesinin etimolojik geçmiÅŸi bu olaya dayanır. Kiliselerde ayrıca Ä°sa’nın adının kısaltıldığı monogram ve yanda genellikle Yunan alfabesinin ilk ve son harfleri bulunur. (Alfa ve Omega) Alfa ve Omega harfleri simgesel olarak “baÅŸlangıcım ve sonum“ anlamına gelir, Ä°sa’nın ölümü ve yeniden diriliÅŸine aftta bulunduÄŸu kadar, Ä°sa’nın baÅŸlangıç ve son olduÄŸu ÅŸeklinde de yorumlanır.

isaibadetpapazmihrapraymond-pereazizkutsalhac