Kale  bir  anlamda  Niksar’ın  en  önemli  eseri  ve  simgesi.  Çünkü  kale  tek  başına pek çok eseri barındırıyor içinde. Geleceğe dönük çalışmalar da  kaleyi Niksar’ın en önemli parçası haline getiriyor.

Maduru ve Çanakcı dereleri arasından yükse¬len tepe üzerinde “iç” “dış”  ve “orta” surlarla korunan kale, Roma döneminde bir akropol durumun- daydı. Depremler ve savaşlar nedeniyle yıkılmış, Bizans ve Türk dönemlerinde pek çok onarım görmüştür. Bu nedenle, kesme moloz taştan yapılmış bu kale tüm dönemlerin izlerini taşır.

İç surlar, şehrin ortasındaki tepenin üzerini ta¬mamen çevrelemektedir. Orta surlar ise, Ma¬duru Deresi’ne dik bir yamaçla inilen kuzey cephesi dışındaki, tepenin üç yanını sarar. Dış surlar, bugünkü görünümü ile yalnız güney eteklerinde yer alır. Büyük bölümü iskân alanı içinde kalan dış surların, Ulu Cami ve Melik Gazi Mezarlığı arasındaki bölümleri ayaktadır. Ulu Cami karşısında halkın “Kulaklı” dediği burçta, yapı taşı olarak Roma  dönemine ait bir lahit kapağı da kullanılmış.