NİĞDE VALİLİĞİ - EMİTT STAND

Roma Ýmparatorluðu Zamaný M.Ö. 30 - MS. 395 yýllarýný kapsayan Roma devrinde Niðde bölgesi tarihinin en önemli konumlarýndan birini yaþamýþtýr. Bu dönemde Tyana(Kemerhisar Kasabasý) çevresinde yoðun bir yapýlaþma görülür. Saraylar, mabedler, su kemerleri ve yerleþim birimleriyle oldukça büyük bir kent konumuna getirilmiþtir. M.S. 395 yýlýnda ise Anadolu Bizans hükümdarlýðý altýna girmiþtir. Özellikle Kapadokya ve Ihlara Bölgesi bu dönemi yansýtýr. Niðde bölgesi Bizans hükümdarlýðýnda iken Sasani,Pers ve Arablarýn istilalarýna uðramýþtýr. Tyana kenti 931 yýlýndaki Arap Ýstilasý sonucu büyük ölçüde yýkýlmýþtýr. Bu dönemin en güzel ve görkemli eserlerinden birisi Gümüþler Kasabasý yakýnýndaki Gümüþler Örenyeri ve Manastýrýdýr. Milli Mücadele Dönemi Coðrafi konumu itibariyle Niðde, Akdeniz bölgesini Orta Anadolu\'ya ve Sivas baþyaylasýna dolayýsýyla Doðu Anadolu\'ya, Ereðli ve Ankara yollarý ile de Batý ve Karadeniz bölgelerine baðlayan iki çok önemli boðazý kontrol altýnda tutmakta idi. Bunlardan birincisi Gülek Boðazý, ikincisi ise Zamantý-Yahyalý yolu idi. Çukurova bölgesi iþgale baþlanýr baþlanmaz Niðde’de bulunan 41 nci Tümen’in mevcut askerleri ve Niðde, Bor ve Pozantý gönüllülerinin oluþturduklarý Kuvayý Milliye, Pozantý’nýn olasý bir iþgale karþý muhafazasý için bölgeye yerleþti. Stratejik noktalarý kontrol altýna aldý ve buradan gelecek herhangi bir düþman saldýrýsýný bertaraf etmeye hazýr bir konuma geldi. Bu iyi tahkimat ve konuþlanma sayesinde bu bölgeden düþman girememiþtir. Pozantý’da alýnan bu tedbirlerin diðer bir geçiþ yolu olan Zamantý-Yahyalý yolu üzerinde de alýnmasý gerekiyordu. Fransýzlarýn Kozan’ý ele geçirdikten sonra yukarýdaki yol ile Aladaðlar’ý aþýp Orta Anadolu’ya girecekleri anlaþýlýnca, hemen bu bölgede faaliyetler baþladý. Aladaðlar’ýn gerek güneyi, gerekse kuzeyinde hýzlý bir harekete giriþildi. 1920 yýlý Kasým ayý baþlarýnda Yahyalý’da adý geçen yolu kontrol altýnda tutacak 50 kiþilik bir birlik oluþturuldu. Bu birliðin komuta kademesi, askerinin bir kýsmý ile silah ve mühimmatýný Niðde ‘den temin ediyordu. Fransýzlarýn ilerleme ihtimalleri arttýkça bu yoldaki tahkimat ve alýnan tedbirlerde artýyordu. Nitekim 20 nci Kolordu Komutaný A.Fuad Bey’in Çukurova Bölge Komutaný Kemal Bey’e verdiði emirde; “Niðde Bölgesinde tertip edilen müfrezeler, kararlaþtýrýldýðý gibi Karaisalý bölgesine gideceklerdir. Yahyalý’da bir nizamiye bölüðü ile milli müfrezeler, Sis dolaylarýna hareket edeceklerdir...”Alýnan bu tedbirlere raðmen, bazý Ermenilerin öncülük ettiði bir grup Fransýz öncü birliði Ulupýnar Köyü yakýnlarýndaki bir maðraya kadar ulaþabildiler ve burayý karakol yaparak bir müddet burada kalmaya çalýþtýlar. Bunu haber alan 41 nci Tümen Komutanlýðý, Þükrü Efendi komutasýndaki bir taburu bölgeye gönderdi. Anýlan birlik Yahyalý’ya ulaþýnca Ulucami yanýndaki medreseyi kendisine karargah yaptý, çevre köyler, aþiretler ve Yahyalý ahalisini teþkilatlandýrarak bir strateji hazýrlamaya baþladý. 41 nci Tümen Komutan Yardýmcýsý Yarbay Mümtaz Bey’in bölgeye gelip komutayý ele almasýndan hemen sonra baþlayan çatýþma kýsa sürede baþarýya ulaþtý, düþman askeri imha edilmiþti. Fransýzlara yardým eden Ermenilerin pek çoðu bu çatýþmada Fransýzlarla birlikte muamele gördüler, geriye kalanlar ise bölgeyi terk ettiler. Stratejik olarak bu askeri tedbirleri baþarýyla uygulayan Niðde teþkilatý ayný zamanda bölgede meydana gelebilecek anarþik eþkýya hareketlerine karþý da icabeden tedbirleri aldý. Bu suretle Niðde ve civarýnda Türkiye geneli itibariyle yüksek bir ortalamada bulunan gayr-i müslimlerin olasý taþkýnlýklarý ve iç isyanlarýna karþý da gereken tedbirler alýnmýþtý. Bilindiði üzere bu dönemde cephede eksikliði hissedilen yeðane þey, mühimmat ve erzak idi. Bunlarýn temini hususunda Büyük Millet Meclisi tarafýndan ilan edilen Tekalif-i Milliye Kanunu herkesin malumudur. Bu büyük ihtiyaç, bütün yurt çapýnda hamiyetperver insanlarýmýz tarafýndan karþýlanmaya çalýþýldý. Bu hususta da Niðde üzerine düþen vazifeyi hakkýyla yerine getirdi. Gýda maddeleri olarak özellikle buðday, arpa, baklagiller, soðan vs. gibi temel besin maddeleri ihtiyaç duyulan yerlere gönderildi. Niðde’den yapýlan bu hayiti destek Mustafa Kemal tarafýndan yollanan takdirnamelerle ödüllendirilmiþtir. Niðde’den yapýlan lojistik destek sadece gýda maddeleriyle sýnýrlý kalmadý. Nakil Vasýtalarý, araç-gereç ve giyecek maddeleriyle de devam etti. Niðde’nin yetiþtirdiði emekli veya terhis olmuþ subay, er vs. askerlerde gönüllü birlikler olarak Batý ve Adana cephelerinde vuruþmuþlardýr. Niðde, gerek Heyet-i Temsiliye döneminde, gerekse Büyük Millet Meclisi döneminde Anadolu hareketini gönülden desteklemiþ ve bu desteðini Sivas ve Ankara’ya gönderdiði delegelerle de ispatlamýþtýr.

• Niğde Valiliği
• +90 (388) 2322324
• bilgiislem.nigde@icisleri.gov.tr
• www.nigde.gov.tr