KİLİSE CAMİİ AKSARAY

Andeades ve Akakiadesin belirttiğine göre bu kilise Büyük Teodosius tarafından 385 yılında yaptırılmıştır. Akakiaden, kilisenin üç kapısından birisinin üzerindeki kitabede “Bu haç kilisesi Bizans İmparatoru Theodosius tarafından inşa edilmiştir. İmp. Gregorius Naziarzos eli ile de kutsal haçın bir parçasını kiliseye hediye etmiştir.” cümlelerini okuyabildiğini daha başka yazılar da olduğunu fakat bunların okunmasının mümkün olmadığını yazmaktadır. Kapalı yunan haçı tipine ait olan bu kilisenin plan şeması sonradan yapılan ilavelerle değişikliğe uğramıştır. Apsis kısmında görülen kalıntı eski yapının parçasıdır. Kilisenin yapıldığı 385 yalından sonra önemli değişiklikler geçirdiği anlaşılmaktadır. En önemli değişiklik ise 1835 yılındaki restorasyon sırasında olmuştur. Kilisenin plan şemasında büyük değişiklikler yapılmış ve kapalı Yunan haçı tipinden üç nefli kubbeli bazilika tipine geçilmiştir. Andreades’in belirttiğine göre kilisenin kitabesinde “Aya Gregorios Theologos’un bu kutsal kilisesi Kellivar’lı Hristiyanların yardımıyla ve mimar Gregorıus Madenci tarafından 1835 yılında tamir edilmiştir.” cümlesi yer almaktadır. Bu kitabenin daha eski bir kitabenin yazılarını silmek suretiyle yazıldığı iddia edilmektedir. Bu da 385 yılındaki kitabe olsa gerektir. Kilisenin giriş kapısı üzerinde yazılı bulunan 1896 tarihi büyük bir olasılıkla narteksin kapatılması sırasında yazılmıştır. Aya Gregorios Theologos Kilisesi 1924 yılından sonra camiye çevrilmiştir. 15 m. yüksekliğinde olan çan kulesi tuğla ile örülerek minare haline getirilmiş dış cephede hiçbir değişiklik yapılmamıştır.

• Cevizli Sok. Aya Gregorius Theologos Kilisesi