EĞİL KALESİ KRAL MEZARLARI DİYARBAKIR

Eğil Kalesi
Eğil sınırları içerisinde savunma amaçlı yapılan kalelerden en önemlisi Eğil Kalesi’dir. Tarihi kaynaklarda kalenin Asurlular tarafından yapıldığı anlatılmaktadır. Kale, doğal bir kayalık zemin üzerine oturtulmuş ve üç tarafı derin vadilerle çevrili olup, öteki tarafı da oyularak, stratejisi önemli bir yapıya kavuşturulmuştur. Asurlular döneminde muhtemelen sadece iç kale olarak yapılan esere, daha sonraki dönemlerde dış kale de ilave edilmiştir. Kale, sur duvarları ve burçlarla güçlendirilmiş olup, dış sur vadinin hemen yanı başında başlamakta ve güney yamacı boyunca devam etmektedir.
Kalenin, kuzeyindeki sarp kayalık alanın yüzeyinde, kayalığın düzeltilmesiyle elde edilmiş dikdörtgen panoda Asur kral kabartması ile günümüzde okunamayacak kadar silikleşmiş çivi yazılı kitabe dikkati çekmektedir. Kabartmanın Asur Kralı III. Salmanassar’a (M.Ö. 859–824) ait olduğu kabul edilmektedir.
Eğil Kalesi’nde ana kayanın oyulmasıyla elde edilmiş tüneller tespit edilmiştir. Kral mezarlarının hemen üst tarafından başlayıp Dicle Nehri’ne inen tünel 177 basamaktan oluşmaktadır. Meydana gelen çökme ve dökülmeler nedeniyle tünelin varlığı dışarıdan açıkça görülmektedir.
Kale hakkında açıklayıcı bilgilere ve tanımlayıcı görüntülere, ilk olarak Bitlisli Şerefhan’ın Şerefname adlı eserinde rastlanılmaktadır. Şerefname’de Eğil Kalesi; “Eğik bir kemer üzerine kurulmuş sağlam bir kaledir ve o kadar yüksektir ki, ona bakan herkese korku ve vehim hâkim olur. Allah’ın evliyalarından biri oradan geçerken o kemere işaret edip “Eğil!” demiş; bunun üzerine kemer Allah’ın izniyle eğilmiş ve eğik bir durum almıştır” şeklinde anlatılmaktadır.
Amini Kalesi: Kale ilçe merkezine 4-5 km. uzaklıkta Dicle Nehrinin iki kolunun birleştiği noktada yüksekçe bir kayanın üzerinde inşa edilmiş bir kaledir.

KRAL MEZARLARI:
 Kalenin kuzeydoğusunda, Dicle Baraj Gölü’nün kıyısında bulunan kral mezarları ana kaya oyularak, kümbete benzer şekilde biçimlendirilmiştir. Mezarların iç mekânları ise oda şeklinde düzenlenmiş olup, kuzey iç kısmında çizgi şeklinde kral figürü bulunmaktadır. Mevcut bilgilerden Kral mezarlarının Asur krallarına ait olduğu anlaşılmaktadır. Tarihi kaynaklarda  bu mezarların M.S.502 yılında İran Sasani Hükümdarı II.Şapur tarafından yağmalandığını yazmaktadır. Bu yağmalamaya rağmen kral mezarları zamana karşı koyarak günümüze kadar gelebilmiştir.

KAYA MEZARLARI:
Eğil Kalesinin güneydoğu tarafında, Amini kalesinin üzerinde, Konak Köyü ve Balaban Köyü’nde kaya mezarları bulunmaktadır. Bizanslılar döneminde inşa edildikleri tahmin edilen kaya mezarları doğal kayalığın oyulması suretiyle inşa edilmişlerdir. İç kısımları oda şeklinde tek mekandan ibarettir.

kalemezarkinglahtasurlarserefnameickaleeser