Mekan 360

VİRANŞEHİR İLÇE MERKEZİ ŞANLIURFA

Hakkımızda

Viranşehir’in tarihte bilinen adları,Tella,Tel Mevzen ve Constantina dır.

İnsanlık tarihinin en eski yerleşmesi olarak kabul edilen Yukarı Mezopotamya,Viranşehir yakınlarında olan Nevali Çori , Göbeklitepe ve Çayönü’nde yürütülen bilimsel çalışmalar ışığında bölgenin ilk yerleşim yerleri olarak tespit edilmiş olması Viranşehir’in de geçmişini bu bağlamda değerlendirilmesine kaynaklık eder. Harran ovası’nda yürütülen yüzey araştırmalarında belirlenen birçok höyükte ilk iskan izleri neolitik dönemde başlar.( M.ö.9000-5000)Viranşehir çevresinde yürütülen çalışmalarda bölgede saptanan zengin yabanıl buğday alanları, neolitik dönemde  bölgede toplayıcılıkla yaşamanın mümkün olduğunu kanıtlıyor. Göbekli Tepe’de yürütülen kazılarda ilkel avcı-toplayıcı insanların dinsel törenler için yaptıkları tapınaklar gün ışığına çıkarıldı. Yakalşık 11 000 yıl öncesine çanak-çömlekçiliğin henüz bilinmediği taş çağına (Aseramik Neolitik Dönem) ait olan kalıntılar, burada yaşayan insanların mimari yeteneklerinin olduğunu ve dinsel törenler için düzenli aralıklarla bir araya geldiklerini göstermiştir.Viranşehir’e bağlı Kırbalı Köyü yakınlarında bir mezrada yapılan yüzey araştırmalarında tepeyi çevreleyen,ikişerli olarak sıralanmış,gövdeleri toparağa gömülü,baş kısımları açıkta “ T “ biçimli stellere rastlanmıştır.Benzer örnekleri Göbekli Tepe ve Nevali Çori kazılarında  ele geçirilmiştir.Bu verilere  dayanılarak bu Mezrada da bir neolitik yerleşmenin varlığından söz edilmektedir. ve yakalaşık olarak M.Ö.11 200 yılına dayanan bir geçmişin olduğu iddia edilebilir.Neolitik döneme ait yapacağımız tarihlendirmeler şimdilik bahsettiğimiz bu verilerle sınırlıdır. Viranşehir tarihi, yapılacak bilimsel arkeolojik çalışmalarla kesinlik kazanacaktır. Viranşehir tarihinin, çevresinde bulunan kültürlerden ve bu kültürlerin etkilerinden bağımsız olamayacağıda bir gerçektir.

Viranşehir Geç Roma ve Bizans döneminde( M.Ö.3 yy.’ın son çeyreği ile M.S.7.yy.’ın ilk çeyreği)çok önemli bir yere sahiptir.Viranşehir’in bilinen en eski adı ‘’ Tella’’dır. Uygarlık tarihinin en önemli buluntularından olan ilk elips tekerlekli arabanın Viranşehir’in 40-50 km. Ceylanpınar’ın 10 km.güneyinde yer alan Tel-Halaf’ta (Guzana) bulunması kentin Hitit Uygarlığı’nın kilit merkezlerinden olduğunu gösterir. Ele geçirilen en eski belgelere göre Urfa bölgesi M.Ö. 2500 yıllarında Kuzey Suriye de Halep yakınlarında kurulmuş Ebela Krallığı’nın hakimiyetine girmiştir. Ebela Krallığı’nın merkezi Ebla’da (Tell el-Mardikh) yapılan kazılarda bulunan çivi yazılı arşivlerde Harran bölgesinin bu dönemde Zugalum adında bir kraliçe tarafından yönetilmekteydi.Bulunan tabletlere göre Kuzey Suriye’de geniş ve işlek bir ticaret ağı bulunuyordu.Bu sebeptendir ki bölge birçok kavmin sık sık istilasına uğramıştır.

Bölgede M.Ö.2350-2150 yılları arasında Akkad krallığı’nın hakimiyeti görülür.Sonra sırasıyla M.Ö.1900 yıllarında Hitit Federasyonu içerisinde yer alan Viranşehir 1155 yılında Asurluların elindeydi.Asuriler zamanında Viranşehir ve çevresindeki halklar siteler halinde yaşamaktaydı.Asuriler döneminde Viranşehir’in bilinen adı “ Telle” dır.Viranşehir daha sonra Huri ve Mitaniler in egemenliğine geçer.M.Ö.885 yılında tekrar Asuriler in eline geçen şehir M.Ö 883 yılında İranlıların M.Ö.612 yılında Medlilerin eline geçmiştir. M.Ö.333 yılında Makedonyalıların (Büyük İskender) hakimiyetine girer. Büyük İskender’in generallerinden Selevkos’abağlı iken Selevkos yönetimine isyan eden Viranşehir halkı Suriye Ermeni krallığının idaresi altına girmiştir. Şehir M.ö.163 yılında Romalılar tarafından ele geçirilir.

M.S.622 (Hicret) yılına kadar Roma ve İran yönetimleri arasında sürekli el değiştirmiş olan Viranşehir, 639’da İyad bin Ganem komutasındaki Arap ordularınca zaptedilir. Hamdaniler yönetimindeki Mardin’e ve M.S.894 yılında Halife Mu’tezit tarafından Abbasilere bağlanmıştır. Melik Şah döneminde Selçukluların yönetimi altına giren Viranşehir, 1030 yılında Bizans,1071 de tekrar Selçuklu, 1180 yılında Mardin Artukluları’nın yönetimleri arasında sürekli el değiştirmiştir.                       

M.S.7.Yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren Müslüman Arapların istilası ve Anadolu’nun  genelinde yaşanan veba salgını sırasında bölgede kıtlık baş gösterdiğinden halk Viranşehir’i terk etmiş ve büyük kentlere göç etmiştir.Viranşehir tarihinin en büyük yok olma tehlikesini M.S.1258 yılında Moğol istilası ile yaşamıştır.1367 yılında tekrar Mardin Artukluları’na  bağlanan şehir,M.S.1400 de Timur tarafından yerle bir edilir.Daha sonra Akkoyunlu ve Karakoyunlu ve Safaviler arasında el değiştirmeye devam eden şehir 1516 yılında Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı İmparatorluğu sınırlarına dahil edilmiştir.1535 yılında Kanuni Sultan Süleyman döneminde mutasarrıflık olarak Diyarbakır’a bağlanmıştır.

IV.Murat, Bağdat Seferi dönüşü sırasında Viranşehir yakınlarında gördüğü ruya sonucu Eyyüb Peygamber’in mezarının bulunmasını istemiş ve sonuçta Eyyüb Peygamber’in,hanımı Rahime Hatun’un ve Elyes’a  Peygamber’in mezarı Viranşehir yakınlarındaki bugünkü Eyyüp Nebi beldesinde olduğu tespit edilmiştir.Bunun üzerine köyün arazileri Eyyüb Peygamber Makamı’na vakfedilmiştir.

8 Haziran 1922 yılında muhtemel bir Rus işgali ve Kürt aşiretleri ayaklanmasını önlemek amacıyla Hamidiye Alayları bu bölgede kuruldu.Viranşehir’deki Milli Aşireti ayaklanmasıyla ve bunun bastırılması Viranşehir Tarihinde yer alan olaylardan birisi olarak tarihe geçmiştir.

Viranşehir birçok dönemde viran edilerek cumhuriyet dönemine kadar gelebilmiştir.Cumhurriyet döneminde şehir Viranşehir adını almıştır.

 

Etiketler

bulvar cadde merkez meydan kentsel alanlar şanlıurfa ilçe merkezi viranşehir 360 vr sanal tur viar turkey video virtual tour turkey mekan360 mekan

Görüşler ()

Yorum Ekle