Miladi 1331 tarihinde Kayseri'nin Akçakaya köyünde doğmuştur. Anadolu'yu mânevi fetih için gelen Horasan erenlerinden Şemseddin Musa Kayseri'nin oğludur. Seyyid olup soyu Hazreti Muhammed'e ulaşır, 24. kuşaktan torunudur. “Şeyh Hâmid Hâmid’ûd-Dîn-i Veli” ilk tahsilini babası Şemseddin Musa Kayseri'den almıştır. Bilge kişiliği olan Şeyh Hâmid-i Veli, ilim alanındaki çalışmalarını Şam, Tebriz ve Erdebil'de sürdürmüştür. Eğitimini Hoca Alâ ad-Dîn Ali Erdebilî’nin yanında Erdebil’de tamamlamış ve Bayezid-i Bistami'nin ruhaniyetinden mânevi terbiye almıştır. Safev’îyye Tarikâtı'nın Anadolu’ya yayılması, muhtemelen Hoca Alâ ad-Dîn Ali Erdebilî’nin zamanında Şeyh Hâmid-i Veli ile olmuştur.
Dinî ve dünyevî ilimlerle ilgili icazet alarak, irşad vazifesi için Anadolu'ya dönmüş Bursa'ya yerleşmiştir. Bursa'da çilehanesinin yanında yaptırdığı ekmek fırınında somun pişirip çarşı pazar dolaşarak "Somunlar Müminler" nidasıyla insanlara ekmek dağıtmıştır. Bu sebeple Şeyh Hamid-i Veli "Somuncu Baba" ve "Ekmekçi Koca" olarak da tanınmıştır. Yıldırım Beyazıd Niğbolu zaferini kazanınca, "Allah'a şükür nişanesi" olarak Bursa Ulu Camii'ni yaptırmıştır.
Ulu Cami’nin açılış hutbesini Şeyh Hâmid-i Veli Hazretleri okumuş, hûtbede Fatiha Suresini yedi farklı şekilde yorumlamıştır. Bu olağanüstü hutbeyi dinleyen cemaat Şeyh Hamid-i Veli Hazretlerine büyük bir teveccüh ve tazim göstermiştir. Mânevi kişiliği ve bilgelik yönü ortaya çıkan Şeyh Hamid-i Veli Hazretleri şöhretten korktuğu için talebeleriyle birlikte Bursa'dan ayrılarak Aksaray'a gelmiştir. Aksaray'da Hacı Bayram-ı Veli'yi dünyaya ve ahirete ait ilîmlerde eğiterek yetiştirmiş, irşad vazifesi için Ankara'ya görevlendirmiştir.
Şeyh Hâmid-i Veli Hazretleri, 1412 (h. 815) tarihinde Aksaray'da ebedi âleme göç etmiştir. Kabri şerifleri Aksaray'da, şimdiki Ervah mezarlığı içerisinde yer almaktadır. Osmanlı kaynak eserlerinden biri olan Abdurrahman el-Askeri, Mir'atu'l-Işık isimli eserinde Aksaray’da vefât ettiğini belirtir. Diyânet Vakfı İslam Ansiklopedisi'nin 37. cildinde, Somuncu Baba maddesinde türbesinin Aksaray'da medfun olduğu yazılıdır.
Şeyh Hâmid-i Veli Hazretlerinin Yusuf Hâkikî ve Hâlil Taybî adında iki oğlu olduğu bilinmektedir. Yusuf Hâkikî Aksaray’da kalarak burada vefât etmiştir. Diğer oğlu Hâlil Taybî ise, hacdan döndükten sonra babası ile birlikte Darende'ye gelerek yerleşmiş ve burada vefât etmiştir. Kabri şerifleri Türbesi Aksaray'da Şeyh Hâmid-i Veli Hazretlerinin yanındadır.